ადათ-წესები და ენა/დიალექტი - 15 ნოემბერში 2013

მთავარი » » ადათ-წესები და ენა/დიალექტი

1:52 PM

ადათ-წესები და ენა/დიალექტი

ენა და დიალექტი

„ დიალექტი"   ძველბერძნული სიტყვაა და ნიშნავს მეტყველაბას, გამოთქმას, სამეტყველო მანერას; სიტყვა დიალექტი კიდევ გულისხმობს ამა თუ იმ პიროვნებისა თუ კუთხისათვის დამახასიათებელ წარმოთქმას, გამოთქმას , საუბრის იერს, ინტონაციას, ხმის მიმოქცევას.
იმერული კილო საკმაოდ ვრცელ ტერიტორიაზეა განფენილი, რაც განაპირობებს მის ნაირგვარობას კილოკავებისა და თქმების მიხედვით. მაგ. ზემოიმერული- ბიცოლა, დაწერეს. ქვემოიმერული- ბიცოლე, დაწერენ, არიენ , უყვალარიაენ, დამჯდალარიენ, ჭრიენ, მღრიენ, გამთბალარიენ და ა.შ.
იმერული ქართული ენის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი დილაექტია. ქარტული ენის შემდეგ იგი ყველაზე დიდი დიალექტური ერთეულია. იმერულს გარკეული წილი მიუძღვის თანამედროვე ქართული სალიტერატურო ენის ძირითადი ტენდენციების წარმართვაში. იმერეთი გეოგრაფიულად იყოფა ორ დიდ რეგიონად- ზემოიმერეთად და ქვემოიმერეთად.
იმერეთში ძირითადად წმინდა ქარტული მოსახლეობაა. აბსოლიტური უმეტესობა საკუთრივ იმერელია. სახლობენ აგრეთვე სამცხე-ჯავახეთიდან, აგრეთვე გადმოსული კათოლიკე ქართველები, რაჭველები, გურულები და მეგრელები, რომელთა სამეტყველო დიალექტი ამჟამად იმერულია. იმერეთში მცირე ჯგუფებად გვხვდება სომხები(დაბა ჩხარში) და ებრაელები, რომლებიც იმერულად უქცევენ.
იმერული ორ მსხვილ კილოკავად განიყოფება: ზემოიმერულად( ხარაგაული, საჩხერე, ჭიათურა,ზესტაფონი) და ქვემოიმერულად( თერჯოლა, ტყიბული, ბაღდათი, ვანი, წყალტუბო, ხონი), მათ შორის ხშირად ისეთი სხვაობა იჩენს თავს , რომ შესაძლებლად მიაჩნიათ ორი დამოუკიდებელი დიალექტის გამოყოფა.

ადათ–წესები

იმერეთი თავის ძველისძველი ტრადიციებითა და წესჩვეულებებითაა განთქმული, სტუმარ–მასპინძლის ტრადიცია სხვა კუთხეების მსგავსად ეფუძნება პრინციპს "სტუმარი ღვთისაა". ამიტომ იყო რომ ოჯახში ყველაფერ კარგს რიგიანს სტუმრისთვის ინახავდნენ. იმერულ სუფრაზე ისმოდა სადღეგრძელოები, მსხვილსიტყვიანობა და მრავალხმიანი სიმღერები იმერეთში დაიბადა 2 პოპულარული სიმღერა: "სულიკო" და "ციცინათელა" რომელსაც დღეს მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხეში მღერიან.
საქორწინო სუფრა იმართებოდა ეზოში. მას "სეფას" უწოდებდნენ. სეფაში მაგიდები ერთმანეთის პარალელურად იყო გაშლილი. მაგიდების თავში ოდნავ შემაღლებულ ადგილზე ნეფე–პატარძლის სუფრა იყო გაწყობილი. სუფრასთან პირველ რიგში მოწვეულ სტუმრებს დასვამდნენ, შემდეგ ნათესავებს და ახლობლებს. ბოლოს კი შინაურებს და მეზობლებს. იმერეთში შემორჩენილია შელოცვის ტრადიციები. უძუველესი დროიდან არსებობდა ბუდინების კულტი. ავადმყოფს უსრულებდნენ ყველა სურვილს, ოთახს ლამაზად რთავდნენ, უმღეროდნენ, თავს შემოავლებდნენ მამალს, შემდეგ ხდებოდა გადალოცვა. გაიტანდნენ სუფრას გზაჯვარედინზე, გამვლელი წაიღებს და ბატონები თან წაყვებაო.
იმერეთში ჰქონდათ სახლის საძირკვლის ჩაყრის რიტუალიც, მიწას ბარით პირველად ოჯახის უფროსი შეეხებოდა, წარმოთქვამდა დალოცვას, ატანდნენ მაგიურ ძალებს ქვებს, აცხობდნენ ხაჭაპურს, წირავდნენ ფრინველებს და ცხვრებს.
   ქვემო იმერეთში გვალვის დროს ხატს გამოაბრძანებდნენ ეკლესიიდან და განბანდნენ, დარწმუნებული იყვნენ, რომ ეს ცერემონიალი წვიმას მოიყვანდა.
იმერეთში იყო ტრადიციული თამაშობები: კუკუდამალობანა, მგელობანა, კოჭაობა, ქორობია.

მიმაგრება: სურათი 1

კატეგორია: ადათ-წესები | ნანახია: 5695 | დაამატა: grandioza | ტეგები: ადათ-წესები და ენა/დიალექტი | რეიტინგი: 4.7/6

სულ კომენტარები: 0

ჩვენი მიზნები

კონკურსის „გაიცანით ჩემი რაიონი'' მიზანია უკეთ გავაცნოთ ჩვენი ქალაქი ქუთაისი ქართველ და უცხოელ თანატოლებს. ამ მიზნით საფუძვლიანად შევისწავლეთ ქალაქის ისტორიულ- კულტურული მემკვიდრეობა, გარემოს მდგომარეობა, გარემოს დაცვითი პრობლემები, დავსახეთ ჩვენი ხედვა ქალაქში ტურიზმის განვითარებისათვის, რაზეც დამოკიდებულია ეკონომიკის სტრუქტურა, მოვიძიეთ ინფორმაცია ქალაქის ეკოსისტემის შესახებ, როგორიცაა ქალაქის გეოგრაფიული ადგილმდებარეობა, რელიეფი, ჰავა, ბუნებრივი რესურსები,წყლის რესურსების მდგომარეობა, მდინარეების დაბინძურების დონე. ამ მიზნით ბლოგის მომზადების პროცესში შევისწავლეთ უამრავი მასალა. ვითანამშრომლეთ სხვადასხვა დაწესებულებებთან: 1.კოლხეთის ჰიდრომეტეოროლოგიური ობსერვატორია, 2.გაერთიანებული წყალმომარაგების კომპანიასთან; 3. ჭომის საუწყებო ლაბორატორიასთან; 4. კულტურის, სპორტის, , ძეგლთა დაცვის და განათლების საქალაქო სამსახურთან; 5.. არასამთავრობო ორგანიზაციებთან განსაკუთრებით კი „სპექტრთან“, რისთვისაც დიდ მადლობას ვუხდით მის თანამშრომლებს. მასალის დამუშავებასას და დახარისხებისას დავადგინეთ ქუთაისის გარემოს ხარისხი, წყლის, ჰაერის, მწვანე საფარის მდგომარეობა და მათზე მომქმედი ფაქტორები, დავადგინეთ ქალაქის ტურისტული პოტენციალის რეალური სურათი და მისი განვითარების პერსპექტივები, ამისთვის შევისწავლეთ ქალაქის და მისი მიდამოების ღირშესანიშნაობები, კულტურული, არქიტექტურული ძეგლები, რომლებიც ძვირფასი თვლებივით ბრწყინავს ჩვენი ხალხის უძველესი მატერიალური და სულიერი კულტურის საგანძურში. მუშაობისას გამოვიყენეთ ქიმიის, ბიოლოგიის, გეოგრაფიის, ისტორიის, სამოქალაქო განათლების, ისტ-ის და სხვა სასკოლო დისციპლინებში მიღებული ცოდნა. კონკურსში მონაწილეობის სარგებლიანობა გამოიხატება იმაში, რომ ჩვენსსა და ჩვენს თანატოლებში გაიზარდა ინტერესი გარემომცველი სამყაროს კვლევის, სიახლეთა აღმოჩენისა და შეცნობისათვის. გაგვივითარდა ბუნებისმეტყველებისათვის კვლევა-ძიების და მათი სხვადასხვა სიტუაციაში გამოყენების უნარ-ჩვევები: გავაცნობიერეთ სამყაროში მიმდინარე პროცესების ერთიანობა, დავეუფლებით ჯანსაღი და უსაფრთხო ცხოვრების წესს. შედეგად: გავიუმჯობესებთ გარემოს მდგომარეობას ლოკალურ გარემოში(ავანგარდის დასახლებაში). მონაწილეობა მივიღეთ ადგილობრივ მუნიციპალურ სამსახურთან ერთად სხვადასხვა გარემოს დაცვით აქტივობებში. ვითანამშრომლებთ ადგილობრივ გარემოს დაცვით და არასამთავრობო ორგანიზაციებთან. ჩართული ვართ მათ მიერ მოწყობილ სხვადასხვა ტრენინგ- პროგრამებში. აღსანიშნავია,რომ არასამთავრობო ორგანიზაციის „სპექტრის“ საერთაშორისო პროექტის პრეზენტაცია სავარაუდოდ გაიმართება 27-29 ნოემბერს, ამ პროექტის განხორციელებაში ჩვენი გუნდის წევრები მივიღებთ მონაწილეობას, რისთვისაც დიდ მადლობას ვუხდით ორგანიზაციის თანამშრომლებს.

Block title